Yazın kendini iyiden iyiye hissettirdiği bugünlerde çalışanların izin talepleri artmış ve hemen hemen her çalışan senelik izin planları yapmaya başlamıştır.
Yakın zamanda yıllık izin sürelerinin bir bölümü 10 günden az olmamak şartıyla istendiği kadar parçalı kullanılabileceğine ilişkin mevzuat değişikliğinin basında çıkan yazılarda çarpıtılması çok sayıda yanlış anlaşılmaya sebebiyet vermiştir.
Yıllık İzin Düzenlemesinde Neler Değişmişti?
Geçen haftalarda İş Kanununda yapılan düzenlemelerle ‘yıllık iznin 53’üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların yani patron ve işçi anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılmasına olanak sağlandı.
Aslında yapılan düzenleme sadece 3 parçadan fazla bölünmeme kuralının kaldırılması olmasına rağmen, sanki cumartesi günlerinin yıllık izinden sayılmayacağı gibi bazı gazetelerde haber yapılınca işverenlerle ve çalışanların aklı doğal olarak karıştı. Hal böyle olunca da Cumartesi gününe ilişkin olmadık söylentiler ortaya atıldı.
Ancak asıl olan şu ki: “Yıllık ücretli izin Anayasal bir haktır” Ve bu haktan asla vazgeçilemez.
“4857 sayılı İş Kanununun 53. maddesinde; işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilecektir.” hükmü yer almaktadır.
Mevsimlik İşçiye Ücretli İzin Yok!
Tabi bir de konunun başka boyutları da var. Bunlardan biri de: Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümlerinin uygulanmayacak olması. Mevsimlik işçiler ne yazık ki yıllık izne ilişkin bu haktan faydalanamıyor.
Cumartesi Yıllık İzinden Sayılmıyor!
Çalışanlara yönelik uygulanmakta olan yıllık izinlerin sürelerine ilişkin en belirleyici etken hizmet süresidir. Çalışanın çalıştığı kurumda gerçekleştirdiği hizmetin süresi ücretli yıllık izinde etkileyici olmaktadır. Buna göre:
Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 gün,
5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün,
15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günün altında olmayacak kadar izin verilmektedir.
Cumartesi ise izinden düşülür.
Pazar Tatili Ya da Bir Günlük Hafta Tatili Nereden Geliyor?
Haftanın 6 günü full time çalışarak sadece Pazar günü tatil yapanların bu hakkı neye göre ve nasıl elde ettiklerini merak ediyorsanız, işte cevabı:
“4857 sayılı İş Kanununun 46. maddesi gereğince, “işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63’üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilir.”
Yine, aynı hükmün devamında; “çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir” denilmektedir. İş Kanununun ilgili hükmünde belirtildiği gibi, hafta tatili 1 gün (24 saat) olarak belirlenmiş olup, bu hafta tatilinin hangi gün kullanılacağı, çalışanların işverenleri tarafından belirlenmektedir.
Hem Cumartesi Hem Pazar Tatili Herkesin Hayali
İş Kanununun 63. maddesine göre “işveren ile işçinin anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir” denilmektedir. İş Kanununun bu hükmüne göre, bazı işyerlerinde 6 gün bazı işyerlerinde 5 gün çalışma sistemi kurulmuştur.
Peki, Ya Bayram Tatilleri?
Yıllık ücretli izne ilişkin İş Kanununun 56. maddesine göre “yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.”
Hükümde de ifade edildiği gibi; yıllık ücretli izinde sadece ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatilleri dikkate alınmaz.
