Ev hizmetlerinde çalışanların hakları nelerdir başlıklı yazımızda, ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılıkları, kıdem ve ihbar tazminatları, yıllık izin, hafta tatili, genel tatil günü çalışmaları ve işsizlik ödeneği konularına değinilecektir.
Ev hizmetlerinde çalışanlar işçi midir?
4857 sayılı İş Kanununun 4’üncü maddesinde hangi işlerin kanun kapsamında olmadığını belirtmiştir. Buna göre ev hizmetlerinde çalışanlar İş Kanunu kapsamında değildir. Dolayısıyla ev hizmetlerinde çalışanlar işçi değildir.
Ev hizmetlerinde çalışanların hakları esas itibariyle hangi kanunda düzenlenmiştir?
Ev hizmetlerinde çalışanlar 6098 sayılı Borçlar Kanununa tabi olarak çalışırlar.
Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı nasıl yapılır?
Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı konusu 5510 Sayılı Kanunun Ek 9’uncu Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ ile 10 gün ve daha fazla çalışanlar ve 10 günden az çalışanlar olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
Ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden daha az çalışması olanların sigortalılığı nasıl yapılır?
Ay içinde 10 günden az çalışması olanlar 5510 sayılı Kanun’un Ek 9’uncu maddesine göre sadece iş kazası ve meslek hastalığı bakımından sigortalı sayılmaktadır. Bu şekilde ev hizmetlerinde çalışan birisini istihdam edenlerden işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi ile işten ayrılış bildirgesi gibi belgelerin düzenlemesi istenmez. Bunların bildirimi 5510 Sayılı Kanunun Ek 9’uncu Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğin ekinde yer alan “Ev Hizmetlerinde 10 Günden Az Sigortalı Çalıştırılacaklara İlişkin Başvuru” formunun çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar ikamet edilen yerdeki SGK İl Müdürlüğüne, Merkez Müdürlüğüne ya da e-Devlet üzerinden de yapılabilmektedir. Bu şekilde sigortalı çalıştıranlar işveren sayılmamakta olup, sadece prime esas günlük kazanç alt sınırının % 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödemektedirler.
Ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden fazla çalışması olanların sigortalılığı nasıl yapılır?
Bu şekilde çalışması olanlar 5510 satılı Kanunun 4/a maddesi kapsamında işçi sayılırlar. Bildirimleri 5510 Sayılı Kanunun Ek 9’uncu Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğin ekinde yer alan “Ev Hizmetlerinde 10 Gün ve Daha Fazla Çalıştırılacaklara İlişkin Bildirge” ile yapılır. Söz konusu bildirgenin ev hizmetlerinde çalışanların işverenleri tarafından sigortalının çalışmaya başladığı ayın sonuna kadar ikamet edilen yerdeki Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda sigortalıların % 37,5 (% 20 uzun vadeli sigorta kolları, % 12,5 genel sağlık sigortası, % 2 iş kazası ve meslek hastalıkları sigortası primi, %3 işsizlik sigortası primi) oranındaki primleri işverenleri tarafından ödenmektedir.
Ev hizmetlerinde çalışanların ücretleri ne zaman ödenmelidir?
Ev hizmetlerinde çalışanların ücretlerinin her ayın sonunda ödenmesi gerekir.
Ev hizmetlerinde çalışanların kıdem ve ihbar tazminatı hakkı var mıdır?
Kıdem tazminatına hak kazanmak için ilk temel koşul 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalışan bir işçi olmaktır. Bilindiği üzere ev hizmetlerinde çalışanların 4857 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinde kanun kapsamında olmadıkları belirtilmiştir. Bu nedenle ev hizmetlerinde çalışanların kıdem ve ihbar tazminatı hakkı yoktur. Ancak 6098 sayılı Kanunda 432’nci maddesinde fesih bildirim süresi düzenlenmiştir. İşveren ev hizmetlerinde çalışanı işten çıkartmak istediğinde bu sürelere uyarak önceden bildirimde bulunması gerekir. Aksi takdirde fesih bildirim süreleri kadar tazminat ödemek zorundadır. Fesih bildirim süreleri, bildirimin diğer tarafa ulaşmasından başlayarak, hizmet süresi bir yıla kadar sürmüş olan işçi için iki hafta, bir yıldan beş yıla kadar sürmüş işçi için dört hafta ve beş yıldan fazla sürmüş işçi için altı haftadır.
Ev hizmetlerinde çalışanların yıllık izin hakları var mıdır?
Ev hizmetlerinde çalışanların yıllık izin hakkı 6098 sayılı Borçlar Kanununda düzenlenmiştir. Buna göre en az bir yıl çalışmış olanlara yılda en az iki hafta ve on sekiz yaşından küçükler ile elli yaşından büyüklere de en az üç hafta ücretli yıllık izin verilmesi zorunludur.
Ev hizmetlerinde çalışanların hafta tatili hakkı var mıdır?
6098 sayılı Kanuna göre ev hizmetlerinde çalışan kişiye işvereni her hafta, kural olarak pazar günü veya durum ve koşullar buna imkân vermezse, bir tam çalışma günü tatil vermekle yükümlüdür.
Ev hizmetlerinde çalışanlara fazla çalışma ücreti ödenir mi?
İşveren fazla çalışma için normal çalışma ücretini en az yüzde elli fazlasıyla ödemekle yükümlüdür. İşveren çalışanın rızasıyla fazla çalışma ücreti yerine, uygun bir zamanda fazla çalışmayla orantılı olarak izin verebilir.
Ev hizmetlerinde çalışanların hizmet sözleşmesi fesih hakkının kötü niyetli şekilde sona erdirilmesi durumunda ne olur?
Borçlar Kanununun 434’üncü maddesine göre hizmet sözleşmesinin fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işveren, fesih bildirim süresine ait ücretin üç katı tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür.
Ev hizmetlerinde çalışanlara ulusal bayram ve genel tatil günlerinde tatil verilmesi gerekir mi?
Ev hizmetlerinde çalışanlar 4857 sayılı Kanun kapsamında olmadıklarından dolayı 6098 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri çerçevesinde çalışmaktadırlar. Borçlar Kanununda ulusal bayram ve genel tatil günleri için farklı bir düzenleme yer almamaktadır. Bu nedenle konu Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun gereğince ele alınması gerekli olup, ev hizmetlerinde çalışanlara ulusal bayram ve genel tatil günlerinde izin verilmesi gerekir.
Ev hizmetlerinde çalışanlar işten çıkartıldıklarında işsizlik maaşı alabilir mi?
Ev hizmetlerinde çalışanların tamamı işsizlik maaşı alabilirler. Ancak işsizlik maaşına hak kazanabilmek için sahip olunması gereken şartların yerine getirilmiş olması gereklidir.
Ev hizmetlerinde çalışanların ücretinden gelir vergisi kesilir mi?
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23’üncü maddesi gereğince, “…Hizmetçilerin ücretleri (Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır)…” gelir vergisinden muaftır. Ayrıca ev hizmetlerinde çalışanlara ödenen ve Gelir Vergisi Kanununun 23/6’ncı maddesi kapsamında vergiden istisna edilen ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kağıtların Damga Vergisinden de istisna edilmesi gerekmektedir.
Ev hizmetlerinde çalışanlara ne kadar AGİ ödenir?
Ev hizmetlerinde çalışanların ücretlerinden gelir vergisi kesilmediği için bu kişilere AGİ ödenmez.
Ev hizmetlerinde yabancı uyruklu çalıştırılabilir mi?
Çalışma izni alınması kaydıyla ev hizmetlerinde yabancı uyruklu kişilerin çalıştırılmasında herhangi bir engel bulunmamaktadır.
Ev hizmetlerinde çalışanlar sağlık hizmetlerinden faydalanabilir mi?
Ev hizmetlerinde 10 gün ve daha fazla süre ile sigortalılığı bulunanların sağlık yardımlarından yararlanılabilmesi için hastaneye başvurulan tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması yeterlidir.
