Pozitif ayrımcılık konusu iş dünyasına da hızlı bir giriş yaptı. Son dönemde çıkarılan birçok yasa işçileri korur nitelikte. Sanki patronlar bu yasalarda göz ardı edilmiş gibi görünüyor. Ancak işin aslı öyle değil. Yeni çıkarılan yasalar işçiler kadar işverenleri de koruyor. İşini aksatan, geç gelen, sarhoş olan çalışanların iş akitleri feshedilebiliyor. Bunların arasına arkadaşlarından sık sık borç isteyenlerde dâhil edilmiş durumda. İşverenin hakları çerçevesinde bu kişilere yasaların öngördüğü şekilde cezai müedde uygulanabiliyor. Dolayısıyla her zaman işçinin bakış açısıyla yansıtılan olaylar, haberler patronu da kapsıyor. Bir gerçek var ki her zaman mağdur konumda olanlar işçiler olmuyor.
Milyonlarca çalışan için yasalarda koruyucu tedbirler bulunuyor. Bu tedbirlerin başında:
Kıdem tazminatı,
İşsizlik maaşı,
İşe geri dönüş hakkı,
Haklı fesih imkânı gibi konular geliyor.
Ancak tüm bunların dışında yasaların belirlediği işveren hakları da söz konusu. Bu yüzden çalışanların belli bazı kurallara riayet etmesi gerekiyor. İşverenin fesih hakkı kimi zaman tazminatsız olabileceği gibi kimi zaman da tazminatı ödeyerek oluyor. Bu sebeplerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
İşverene zarar vermek,
Arkadaşlarını işverene karşı kışkırtmak,
İşini eksik olarak yerine getirmek,
İşi durduracak şekilde uzun telefon görüşmeleri yapmak,
İşe geç gelmek gibi pek çok örnek çoğaltılabilinir.
Taciz Ve Sarhoşluğa Özel Vurgu
Yeni iş yasasının tarif ettiği başka sebepler var. Bu sebeplerin başında işyerinde taciz konusu ve işyerine alkollü gelme olayı üzerinde durulan bir durum söz konusu. Detaylarına bakacak olursak yasa:
İşçinin derli toplu olmayan yaşayışından veya içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması.
İşçinin, işveren ya da bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi.
İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.
İşçinin işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması durumunda işverenlere bazı hakları tanıyor.
Borç İstemeye Fesih Hakkı
Gelelim borç isteme konusuna. Borç isteme mevzusu şayet kişi arasındaki bir olaysa buna işverenin müdahalesi söz konusu değil. Ancak eğer bir işçi çalışma düzenini bozacak şekilde herkesten borç istiyorsa, borç isteme olayının tadını kaçırdıysa işverene fesih hakkı doğuyor. Maaşa gelen haciz ise işverene bu hakkı vermiyor. Ancak çok fazla haciz geliyorsa Yargıtay işverene tazminatları ve tüm hakları ödeyerek fesih hakkı tanıyor.
Tabi borç isteyen işçinin sözleşmesi öyle ha deyince fesh edilmiyor. Yasa tarafından belirlenen bu konunun da belli yol ve yordamı var. Borç isteme nedeniyle işçinin çıkartılması sırasında mutlak suretle somut delil ve belgeler olması gerekiyor. Sadece afaki kanaatlerle işten atmak işveren için ciddi tazminatlara ve işe geri dönüş davasının kazanılmasına yol açar. O yüzden hem deliller hem de işçinin savunması gerekiyor. Yine bildirimlerin yazılı olması ve işten çıkarma sebebinin açık şekilde ifade edilmesi gerekiyor. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene ait.
